De volksgezondheid in Ter Apel
Weblogberichten
Afgelopen vrijdag (26 augustus) sloegen we alarm over het totale gebrek aan hygiëne op een terrein in Ter Apel, buiten het aanmeldcentrum voor asielzoekers. Daar wachten mensen om een asielaanvraag in te dienen. Het gebrek aan hygiëne was er een groot risico voor de volksgezondheid. Er zouden infectieziekten kunnen uitbreken.
Via de sociale media kregen we veelvuldig de vraag of we niet veel eerder naar Ter Apel hadden moeten gaan.
De IGJ houdt wel toezicht op de zorg aan asielzoekers, maar is er zelf niet verantwoordelijk voor. Dat is het Rijk, dat daarvoor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft. Het COA heeft daarvoor op azc’s en op veel noodopvanglocaties de diensten van Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA) ingehuurd.
Voor de publieke gezondheidszorg en de volksgezondheid buiten COA-terreinen - zoals in Ter Apel - zijn gemeenten verantwoordelijk. En in bijzondere omstandigheden de Veiligheidsregio. De zorg voor de publieke gezondheidszorg en het voorkomen van gevaren voor de volksgezondheid zoals het uitbreken van infectieziekten ligt uitvoerend bij de GGD.
De verantwoordelijkheid van die partijen begint niet pas als de IGJ ergens op bezoek gaat. Die hebben die partijen al vanaf het begin.
De IGJ houdt toezicht op de gezondheidszorg aan asielzoekers. In reguliere azc’s, in (crisis)noodopvanglocaties en op het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dat hebben we ook gedaan, soms samen met de Inspectie Justitie en Veiligheid. Daarover staan drie recente berichten op onze website.
Maar de IGJ houdt geen toezicht op de algemene leefomstandigheden van asielzoekers in de opvang, hoe onaangenaam die ook kunnen zijn. Wij zijn aan zet over de zorg die ze krijgen, of als de volksgezondheid in het algemeen in het geding is.
Daar keken we naar toen we afgelopen vrijdag in Ter Apel waren. De omstandigheden waren er niet alleen schrijnend, maar het totale gebrek aan hygiëne hield ook een groot gevaar voor de uitbraak van infectieziekten in. We hebben toen geen rapport geschreven, maar onmiddellijk alarm geslagen. Telefonisch en per brief bij de minister van VWS en bij de voorzitter van de Veiligheidsregio Groningen, en in de publiciteit.
Ons alarm had onmiddellijk wel enig effect. Asielzoekers die dat wilden, konden vrijdagavond nog per bus naar opvanglocaties ergens anders in het land om daar te slapen. Maar zondag 28 augustus bleek dat er aan de hygiëne in Ter Apel nog niets was verbeterd.
Toen hebben onze inspecteurs alle verantwoordelijke partijen aan tafel geroepen en bleken alle partijen bereid al hun mogelijkheden te benutten. Over hun bestuurlijke en uitvoerende schaduwen heen te springen. Het resultaat is dat de situatie in Ter Apel nu sterk is verbeterd. Er zijn nu schone wc’s, douches, andere sanitaire voorzieningen, veldbedden en slaapzakken. Nodig zolang er nog mensen op het terrein buiten het COA-aanmeldcentrum zijn. Om het risico op de uitbraak van infectieziekten te reduceren, de volksgezondheid te dienen.
De situatie in Ter Apel is nu sterk verbeterd. Er zijn nu schone wc’s, douches, andere sanitaire voorzieningen, veldbedden en slaapzakken.
Had de IGJ al een paar dagen eerder naar Ter Apel kunnen gaan, in plaats van op vrijdag? Vast wel. Hadden de verantwoordelijke partijen al eerder alle zeilen bij moeten zetten? Zeker!
Maar we zijn vooral blij dat ze dat nu wél doen. Want dáár gaat het om. In het belang van de gezondheid van de asielzoekers en in het belang van de volksgezondheid in Ter Apel.
Met alle hulde aan de partijen die nu in actie zijn gekomen, noem ik dat toch ‘toezicht met effect’.