Wet forensische zorg (Wfz)
De Wet forensische zorg gaat om de juiste zorg op de juiste plek. Zorg voor mensen met een psychiatrische stoornis die een strafbaar feit hebben gepleegd of daarvan worden verdacht, en bij wie het risico groot is dat zij dat opnieuw doen. Het idee is dat de kans op herhaling van strafbare feiten kleiner wordt bij kwalitatief goede zorg.
In de Wfz staan ook regels voor een goede aansluiting van forensische zorg op reguliere geestelijke gezondheidszorg (ggz) en zorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Zodat iemand na een straf of maatregel de begeleiding of behandeling krijgt die nodig is.
Wat is forensische zorg?
Forensische zorg is ggz, inclusief verslavingszorg en zorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Forensische zorg bestaat in verschillende vormen: begeleiding en behandeling, ambulant en klinisch. Het kan dus ook zorg buiten een justitiële inrichting zijn. Soms woont iemand thuis en ontvangt die persoon forensische zorg in een forensische polikliniek.
Forensische zorg kan onderdeel zijn van een straf of maatregel die de rechter oplegt. Ook kan het onderdeel zijn van de uitvoering hiervan, als iemand al in een justitiële inrichting verblijft. Forensische zorg kan ook een voorwaarde zijn voor het schorsen van een voorlopige hechtenis.
Schakelbepaling voor gedwongen zorg
Een strafrechter kan verdachten of veroordeelden gedwongen zorg opleggen op basis van de Wet verplichte ggz of de Wet zorg en dwang. Bijvoorbeeld als iemand psychotisch, dement of verstandelijk beperkt is en zorg nodig heeft. Dit staat in artikel 2.3 van de Wfz.
Iemand kan gedwongen zorg opgelegd krijgen naast een straf of maatregel, of in plaats daarvan. Bijvoorbeeld als een strafbaar feit niet bewezen wordt en de rechter iemand vrijspreekt. Of als de rechter iemand veroordeelt voor een strafbaar feit, maar deze persoon ook gedwongen zorg nodig heeft. Meer informatie: Wetten over dwang in de zorg.
Toezicht op forensische zorg
In het toezicht op de forensische zorg werkt de IGJ samen met de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV). We letten erop dat de forensische zorg goed en veilig is. De IGJ let op het sturen op kwaliteit en veiligheid van de zorg en de professionaliteit van zorgverleners. De IGJ kijkt of de zorg persoonsgericht is én gericht op het vergroten van de veiligheid voor de samenleving. We gaan ervan uit dat verdachten of veroordeelden goede en veilige zorg krijgen, zodat zij (weer) kunnen functioneren in de maatschappij.
Samenwerking met Inspectie JenV
In het ‘Samenwerkingsprotocol Inspectie JenV en IGJ inzake forensische zorg’ staan de afspraken over gezamenlijk toezicht. De inspecties mogen als dat noodzakelijk is gegevens uitwisselen over forensische zorg (Wfz artikel 3.5). Hierbij gaan zij zorgvuldig om met uitwisselen van informatie. Voor uitwisselen van informatie gelden de volgende voorwaarden:
- Inspecties wisselen alleen informatie uit die noodzakelijk is bij de uitvoering van hun taak.
- Eén van de inspecties had de informatie ook zelfstandig kunnen opvragen.