Leefstijlbegeleiding in de zorg

In het Nationaal Preventieakkoord staan afspraken om Nederland gezonder te maken. De strijd tegen roken en overgewicht is daar een belangrijk onderdeel van.

Zo moet er bijvoorbeeld goede zorg beschikbaar zijn voor rokers die serieus proberen te stoppen. Een ander doel is dat meer zorgverleners weten hoe ze cliënten kunnen aanmoedigen om hun leefstijl te verbeteren. En dat zorgverleners vaker een stopadvies geven en verwijzen naar gespecialiseerde zorg. Of naar geschikte begeleiding in de buurt. 

Ook om overgewicht en obesitas te verminderen is afgesproken dat mensen geschikte mogelijkheden moeten hebben om te sporten en bewegen. En dat mensen met overgewicht de juiste begeleiding en zorg krijgen. Dit kan een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) zijn. De leefstijlbegeleiding moet passen bij wat de persoon zelf wil en kan.

Hoe ervaart de cliënt leefstijlbegeleiding?

De wensen en behoeften van de cliënt zijn belangrijk voor ons toezicht op goede leefstijlbegeleiding. De ervaring van de cliënt staat daarom centraal. We onderzoeken hoe persoonlijk de leefstijlbegeleiding is bij roken of overgewicht. Vraagt de zorgverlener naar de reden om af te vallen of om te stoppen met roken? Wordt er gekeken naar onderliggende oorzaken? Zijn andere problemen bekend die hiermee te maken hebben? Sluit de begeleiding goed aan bij iemands behoeften? Met ons toezicht willen we zorgverleners aanmoedigen om leefstijlbegeleiding echt op de persoon af te stemmen.

In dit toezicht gebruiken we cliëntreizen. We spreken cliënten over hun ervaringen met leefstijlbegeleiding bij stoppen met roken of overgewicht. Zo volgen we hun ‘reis’ langs belangrijke momenten. Dat doen we samen met de zorgverleners van de cliënt. Op die manier krijgen we een volledig beeld van de leefstijlbegeleiding. 

Hierdoor zien zorgverleners waar kansen liggen voor verbetering.

• In de factsheet Ervaringen van cliënten met leefstijlbegeleiding staat wat we leren van de cliëntervaringen. 
• De cliëntreis van Mariska laat zien hoe Mariska haar leefstijlbegeleiding bij overgewicht heeft ervaren en wat er beter kan. 

Toezicht leefstijlbegeleiding in Heerlen

De inspectie onderzocht in 2022 hoe persoonsgericht de leefstijlbegeleiding is voor volwassenen met overgewicht of die roken in Heerlen. Lees de resultaten van dit toezichtbezoek in de factsheet Leefstijlbegeleiding in Heerlen.

Wat doen we verder?

Na de toezichtronde in Heerlen wil de inspectie in 2023 verder kijken in 2 regio’s. Als dit toezicht is afgerond, bekijken we wat dit heeft opgeleverd en welke oplossingsrichtingen er zijn.

Waar let de inspectie op?  

Om in de praktijk te toetsen hoe de leefstijlbegeleiding er uitziet bij overgewicht en stoppen met roken, gebruiken we, naast de cliëntreizen,  het toetsingskader ‘Persoonsgerichte leefstijlbegeleiding in de zorg’. 

Een toetsingskader bestaat uit normen en daarbij horende toetsingscriteria. Die zijn gebaseerd op wet- en regelgeving, op zogeheten ‘veldnormen’ en op wat zorgverleners en cliënten zelf belangrijk vinden. Daarom spraken we met beroepsgroepen, brancheorganisaties en cliënten. De onderwerpen die zij belangrijk vinden, staan in dit toetsingskader.  

In het toetsingskader staan 3 thema’s waar we in ons toezicht op focussen:

• cliënt centraal
• integrale zorg en
• deskundige zorgverlener

Meer over dit onderwerp?

Lees ook de weblogs over leefstijlbegeleiding in de zorg. Hierin vertellen een rookstopcoach, een inspecteur en een cliënt waarom zij leefstijlbegeleiding belangrijk vinden:

• Een rookstopcoach: Hoe brengen we rookstopzorg in Nederland naar een volgend niveau.
• Een inspecteur: Roken en overgewicht: hoe kan de inspectie bijdragen aan gezonde leefstijl.

Of bekijk de factsheet over hartrevalidatie. Een hartrevalidatieprogramma vermindert het risico op voortijdig overlijden, en helpt om op korte termijn verdere gezondheidsschade te voorkomen, door patiënten te begeleiden bij bijvoorbeeld stoppen met roken, afvallen tot een gezond gewicht en bewegen.