Toezicht IGJ op ombouw JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg)
Krijgen jeugdigen met ernstige gedragsproblemen tijdig passende hulp, en is dit van voldoende kwaliteit? De JeugdzorgPlus is een vorm van gesloten jeugdzorg en wordt in een hoog tempo aangepast. Er zijn verschillende initiatieven om kleinschalige voorzieningen te creëren of om de bestaande groepen kleinschaliger te maken. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) merkt dat er daardoor minder verblijfplekken zijn voor jongeren met complexe problemen die zonder behandeling een risico vormen voor zichzelf of hun omgeving. Mede hierom start de inspectie met toezicht ‘Ombouw JeugdzorgPlus’.
Vanuit de maatschappij en de politiek is er een sterke druk om de JeugdzorgPlus versneld anders vorm te geven. In 2022 hebben de geregistreerde jeugdhulpaanbieders die opname en verblijf voor jeugdigen in een gesloten accommodatie verzorgen, afspraken gemaakt met het Rijk en de gemeenten om de JeugdzorgPlus af en om te bouwen. Het doel is nul gesloten plaatsingen in 2030. Daarnaast wordt gewerkt aan het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen.
Toezicht Ombouw JeugdzorgPlus
Met het toezicht op de ombouw van de JeugdzorgPlus wil de inspectie helder krijgen in hoeverre alle jeugdigen die tot de doelgroep behoren tijdig passende hulp van voldoende kwaliteit ontvangen, afgestemd op wat de jeugdige nodig heeft. Welke alternatieven worden aangeboden aan jongeren die tot de doelgroep horen, en welke factoren spelen een rol bij het niet tijdig bieden van passende hulp van voldoende kwaliteit? Ook kijkt de inspectie naar het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen in open en gesloten setting, het samenplaatsen van jeugdigen met en zonder gesloten machtiging en het gebruik van afzonderingsruimtes.
Voor dit toezicht wordt onder meer gesproken met jeugdigen die in instellingen verblijven, verwijzers en bestuurders van instellingen. Het toezicht loopt tot eind van het jaar. De ontwikkelingen rond de ombouw JeugdzorgPlus volgen elkaar snel op. De IGJ volgt deze ontwikkelingen vanuit het toezicht nauwgezet en publiceert haar bevindingen in 2023 telkens als zij hier aanleiding toe ziet. De bevindingen kunnen door de JeugdzorgPlus-instellingen, het ministerie van VWS, jeugdhulpregio’s en andere betrokkenen gebruikt worden in het realiseren of in stand houden van een passend en toereikend aanbod voor deze jeugdigen.
Gesloten jeugdhulp
Binnen JeugdzorgPlus verblijven jeugdigen die zonder behandeling een risico vormen voor zichzelf of hun omgeving. Ze hebben bijvoorbeeld ernstige gedragsproblemen, meestal in combinatie met psychiatrische problemen en/of een verstandelijke beperking, waardoor een lichtere behandeling niet mogelijk is. Deze jeugdigen hebben een beperkt probleeminzicht en zijn moeilijk te motiveren tot het vrijwillig volgen van behandeling. De behandeling in de JeugdzorgPlus is erop gericht dat jongeren weer kunnen meedoen in de maatschappij. Een verzoek voor JeugdzorgPlus kan worden gedaan door de gemeente, de Raad voor de Kinderbescherming, een gecertificeerde instelling of de Officier van Justitie. De rechter geeft een (voorwaardelijke) machtiging gesloten jeugdhulp af.