Poliovirus gevonden in riool Utrecht Science Park Bilthoven

Vorige maand is op het Utrecht Science Park in Bilthoven poliovirus in het riool gevonden. Het gaat om een wildtype-variant van het virus die gebruikt wordt voor de productie van poliovaccin dat in Nederland gebruikt wordt. 

De vondst is gedaan in een monster dat op 12 oktober is genomen uit het rioleringssysteem van het terrein. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) doet onderzoek om te achterhalen waar het virus vandaan komt. De IGJ is in Nederland aangewezen als de autoriteit (National Authority for Containment, NAC) om toe te zien op het werken met het poliovirus.

Op het Utrecht Science Park in Bilthoven zitten vier organisaties die met het poliovirus mogen werken. Elke drie weken worden er monsters uit het riool genomen om te controleren of er geen actief poliovirus in terecht is gekomen. Hoewel niet alle organisaties lozen op de put waar het virus nu is aangetroffen, richt het IGJ-onderzoek zich in eerste instantie wel op alle vier de organisaties. 

Rioolzuivering schakelt poliovirus uit

Er zijn twee manieren waarop een actief wildtype-virus onbedoeld in het riool terecht kan komen: rechtstreeks via een afvoer uit een organisatie die met het virus werkt, of door een besmette medewerker (via de wc). 

Nederland heeft gesloten rioleringsstelsels waarbij de rioolzuivering het poliovirus uitschakelt. Dat systeem voldoet aan richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit betekent dat verspreiding via de riolering niet mogelijk is, dus geen gevaar voor de volksgezondheid oplevert.  

Alleen als een persoon besmet is, kan die het poliovirus in eigen kring wel overbrengen aan mensen die niet tegen polio zijn ingeënt. Dan zou er wel een risico voor de volksgezondheid kunnen zijn. Daarom zijn er ook controles op de rioolstelsels in heel Nederland, met extra aandacht voor gemeenten in ‘de biblebelt’. De vondst van het virus in het riool in Bilthoven wordt ook gemeld aan de WHO.

Vorige vondsten

Vorig jaar en in februari en april van dit jaar werd ook poliovirus in hetzelfde riool gevonden. In februari en april ging het om een verzwakte stam van het virus die gebruikt wordt voor het maken van het orale poliovaccin. Uit alle onderzoeken die toen zijn gedaan was de conclusie dat de precieze oorzaak niet meer achterhaald kon worden.

Meer informatie

Meer informatie over polio staat op de RIVM-website: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/polio en https://www.rivm.nl/polio.

Update 16 maart 2022

Eerste conclusies na onderzoek:

  • Het poliovirus in het riool heeft geen gevaar voor de volksgezondheid opgeleverd.
  • In de monsters na 12 oktober 2021 zat geen wildtype poliovirus meer. Bovendien heeft Nederland een gesloten rioolstelsel en de rioolwaterzuivering schakelt een poliovirus uit.
  • Na onderzoek onder medewerkers (hun bloed en ontlasting) blijkt dat niemand van de medewerkers besmet is geweest. Er was dus ook geen verspreiding van het virus via mensen.

Door het bedrijf Bilthoven Biologicals worden nu verschillende technische onderzoeken uitgevoerd en bedrijfsprocessen bekeken, om de precieze oorzaak van de lekkage te achterhalen en herhaling in de toekomst te voorkomen.