Extra aandacht nodig voor ICT in de jeugdzorg

Informatie- en communicatietechnologie (ICT) wordt ook in de jeugdhulp steeds belangrijker. Het biedt de sector kansen en ruimte voor innovatie maar brengt tegelijkertijd ook nieuwe risico’s met zich mee. In het voorjaar van 2019 vond een incident rondom informatiebeveiliging in de jeugdhulp plaats. De inspectie besloot een breed onderzoek te doen naar gebruik van ICT in de jeugdhulp. Informatiebeveiliging was een specifiek onderdeel van dit onderzoek. Voor dit onderzoek is een enquête uitgezet onder een grote groep jeugdzorgorganisaties in Nederland. Daarnaast organiseerde de inspectie een focusgroep om de resultaten van de enquête te bespreken. Tot slot bracht de inspectie toezichtbezoeken aan een grote jeugdhulpaanbieder en een gecertificeerde instelling.

Breng de basis op orde en benut kansen

De inspectie heeft op basis van het onderzoek twee grote zorgen binnen de jeugdzorgsector als het gaat om ICT en informatiebeveiliging:

  1. Informatiestandaarden ontbreken waardoor digitale uitwisseling en samenwerking onvoldoende van de grond komen.
  2. Er is onvoldoende kennis van en zicht op de risico’s op het gebied van ICT en informatiebeveiliging.

    Uit de gesprekken met de focusgroep komt naar voren dat het gebruik van sociale media door jeugdigen kansen biedt maar dat daar ook (nieuwe) risico’s aan verbonden zijn. De inspectie ziet hier een belangrijk punt en formuleert daarom nog een derde conclusie:
  3. De jeugdzorgsector is actief bezig met beleid op gebied van social media maar heeft onvoldoende beeld van de doeltreffendheid van dat beleid.

Hoe nu verder?

1. Op het gebied van uitwisseling van gegevens

De inspectie realiseert zich dat het niet één partij is die de basis in de sector als geheel op orde kan brengen. Dit neemt echter niet weg dat alle organisaties in de sector zelf verantwoordelijkheid dragen om te zorgen voor een goede digitale uitwisseling en samenwerking. De problematiek kan daarnaast geagendeerd worden in het overleg Branches Gespecialiseerde Jeugdhulpaanbieders Jeugdhulp (BGZJ) en het Informatieprogramma Sociaal Domein (ISD). De inspectie spreekt graag verder met de sector over het uitwisselen van gegevens. Dat kan in een volgende focusgroep of bijeenkomst.

2. Op het gebied van informatiebeveiliging

De inspectie roept alle jeugdzorginstellingen op om de informatiebeveiliging op orde te brengen conform de hiervoor geldende normen, te weten de normen ISO27001 en/of de NEN7510. De geldende normen zijn onvoldoende bekend in de sector.

De inspectie roept daarom brancheorganisaties uit de sector, zoals Jeugdzorg Nederland, de Federatie Landbouw & Zorg, Keurmerk Gezinshuizen en Gezinshuis.com, maar ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, op om deze normen expliciet onder de aandacht te brengen van hun leden. Deze oproep geldt voor alle andere brancheorganisaties en koepels uit de sector.

3. Op het gebied van sociale media

De inspectie roept alle jeugdzorginstellingen op om beleid te formuleren voor het gebruik van sociale media. Ook roept de inspectie alle jeugdzorginstellingen op om dit beleid te toetsen op doeltreffendheid.