Hoe haaks het ook op goede zorg verlenen staat: seksueel grensoverschrijdend gedrag komt veel te vaak voor in de zorg. Het heeft grote gevolgen voor het welzijn van alle betrokkenen. Bij de inspectie zien we ook dat het de kwaliteit van de zorg en de patiëntveiligheid beïnvloedt. Om dit effectief aan te pakken is een cultuurverandering nodig. Dat vraagt inspanning van ons allen.
Marina Eckenhausen, inspecteur-generaal IGJ
Door een zorgmanifest te ondertekenen zetten meer dan 25 beroeps-, branche en cliëntenverenigingen een stap naar voren. Ze zeggen: we erkennen het probleem en gaan werken aan de cultuur die nodig is om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Ik ben blij met dit brede commitment vanuit de zorg en ik hoop dat partijen die nog niet hebben ondertekend ‘de pen’ ook oppakken.
Initiatief van, voor en door de zorg
Met het manifest verbindt de sector zich aan de opgave om een cultuurverandering in gang te zetten. Het manifest roept zorgorganisaties op tot beleid en transparantie. En benadrukt het belang van bewustwording, training en het creëren van een cultuur waarin respect en gelijkwaardigheid centraal staan. Wat ik zo goed vind is dat het manifest een initiatief is van, voor en door de zorg. De betrokkenheid van regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag Mariëtte Hamer versterkt en verbindt het commitment.
Het taboe moet van tafel; van de vergadertafel van bestuurders tot de koffietafel waar het zorgpersoneel samenkomt. Het manifest kan daarbij een goede stok achter de deur zijn.
Van handtekening tot concrete speerpunten voor een aanpak
Een handtekening onder een manifest is een mooi begin, maar hoe wordt dit commitment omgezet naar concrete acties? Het gezamenlijk streven is een open cultuur waar het gesprek niet uit de weg wordt gegaan. Het taboe moet van tafel; van de vergadertafel van bestuurders tot de koffietafel waar het zorgpersoneel samenkomt. Het manifest kan daarbij een goede stok achter de deur zijn.
Het vraagt om zorgbestuurders die prioriteren en hun bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen. Eigenlijk moet het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag net zo normaal worden als medicatieveiligheid of valpreventie. Het vraagt ook om lef van zorgprofessionals die aan de slag gaan met de aanpak en het gesprek over grenzen. We hebben moedige zorgprofessionals nodig die hun twijfels bespreekbaar maken en vragen: ‘Ben je oké?’
Als inspectie ontwikkelden we een gespreksstarter waarmee je het gesprek over professionele grenzen in de zorgrelatie kunt voeren. Daarnaast maakten we een zelfscan voor zorgprofessionals die inzicht geeft in het eigen beleid omtrent seksueel grensoverschrijdend gedrag.
We hebben moedige zorgprofessionals nodig die hun twijfels bespreekbaar maken en vragen: ‘Ben je oké?’
Veranderen doen we samen
Een probleem met zoveel lagen bestrijden we niet met protocollen. Dit is dan ook geen sprint, maar eerder een marathon. Waarbij je soms grote stappen vooruitzet en dan weer moeite hebt om de aandacht vast te houden tussen alle andere onderwerpen die om aandacht vechten.
Ik hoop dat de energie en steun van de branche- en beroepsverenigingen en al die betrokken zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen die er werk van maken jullie ook inspireert om de volgende stap te zetten. Laten we met zijn allen de zorg veiliger maken voor iedereen. Ik support het zorgmanifest. Jij toch ook?
Marina Eckenhausen,
inspecteur-generaal Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd