Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, locatie ‘t Anker, JeugdzorgPlus, Harreveld

In oktober 2020 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) onderzoek uit naar de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen binnen Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, locatie ‘t Anker, JeugdzorgPlus te Harreveld (hierna ‘t Anker). 

Aanleiding

Tijdens het toezicht dat de inspectie uitvoerde in juni 2020 concludeerde de inspectie dat bij ’t Anker verbetering nodig was op het gebied van het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen conform de geldende instructies en procedures en dat niet alle pedagogisch medewerkers getraind waren in het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Vervolgens ontving de inspectie in juli 2020 een melding van een geweldsincident, waarbij het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen een rol speelde. In augustus 2020 ontving de inspectie een verbeterplan van ’t Anker.

De inspectie vond de ingezette verbetermaatregelen ten aanzien van het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen op basis van het toezicht en het gemelde incident niet voldoende en besloot vervolgtoezicht uit te voeren. 

Conclusie

Ondanks de inzet van ’t Anker om vrijheidsbeperkende maatregelen terug te dringen concludeert de inspectie dat binnen ’t Anker nog sprake is van een repressief klimaat, de mate hiervan verschilt per groep. Medewerkers handelen onvoldoende de-escalerend, er is meer aandacht voor het straffen van ongewenst gedrag dan het belonen van goed gedrag en medewerkers handelen onvoldoende volgens geldende richtlijnen op basis van de Jeugdwet. Zo is het afzonderen van een jeugdige in de isoleercel vanwege geluidsoverlast wettelijk niet toegestaan. Ook de inzet van generieke maatregelen, zonder dat er sprake is van maatwerk, is niet toegestaan. Evenals het afzonderen van jeugdigen in de isoleercel zonder dat er sprake is van een noodsituatie.

De inspectie vindt het niet acceptabel dat binnen ’t Anker maatregelen worden ingezet die in strijd zijn met de Jeugdwet. Oorzaken Uit het onderzoek blijkt dat er verschillende redenen zijn waardoor het repressieve klimaat binnen ’t Anker in stand wordt gehouden.

Er wordt vanuit het management onvoldoende richting de medewerkers uitgedragen dat het in het belang is voor de jeugdigen om zo min mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals isoleren, in te zetten en dit alleen in te zetten als noodmaatregel. Hiernaast beschikken medewerkers onvoldoende handvatten om de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen tot een minimum te beperken, zoals de-escalerend handelen en duidelijke interne richtlijnen. Ook de grootte van de groepen maakt dat medewerkers onvoldoende de veiligheid kunnen waarborgen en de jeugdigen de aandacht kunnen geven waar zij recht op hebben.

De grootte van de groepen, evenals de verveling onder jeugdigen en de kindonvriendelijke elementen van het gebouw hebben invloed op de sfeer op de groep wat eveneens rol speelt in het in stand houden van het repressieve klimaat binnen ’t Anker. 

Verbetertraject

Kort na het toezicht stuurde de inspectie een brief naar het bestuur van Horizon met tekortkomingen waar Horizon direct maatregelen op moest treffen om deze zo spoedig mogelijk op te heffen en indien nodig te kiezen voor alternatieven die wel passend en wettelijk toegestaan zijn. Op grond van de gesprekken met het management van ’t Anker en het bestuur van Horizon direct na het bezoek, vertrouwt de inspectie erop dat Horizon voortvarend de benodigde verbeteringen zal doorvoeren en dat handhavende maatregelen van de inspectie daarvoor op dit moment niet nodig zijn.

Indien Horizon niet per direct maatregelen treft om zo spoedig mogelijk te stoppen met de inzet van maatregelen die volgens de Jeugdwet niet zijn toegestaan zal de inspectie hierop handhaven. Naast zaken die per direct moesten worden opgepakt constateert de inspectie ook verbeterpunten die op binnen drie maanden opgeheven dienen te worden. 

De inspectie verwacht dat Horizon binnen zes weken een verbeterplan aanlevert met daarin concrete verbetermaatregelen om de geconstateerde tekortkomingen op te heffen. De inspectie beoordeelt of het verbeterplan van Horizon volledig, realistisch en ambitieus is. Dit betekent dat de inspectie beoordeelt of de verbetermaatregelen gericht zijn op de geconstateerde tekortkomingen, of het plan voldoende waarborgen bevat om te kunnen slagen en of voldoende vaart zit in de aanpak van de tekortkomingen. Afhankelijk van het verbeterplan bepaalt de inspectie het vervolg.