Geestelijke gezondheidszorg
Zorgelijk. Het scheert langs de grens van wat kan. Dat zeggen bestuurders in de geestelijke gezondheidszorg over de huidige situatie. Het uitvallen van personeel vraagt veel flexibiliteit en creatieve oplossingen. De druk op de ggz-zorg is hoog, maar de betrokkenheid van medewerkers gelukkig ook. Ze zetten hun schouders eronder, al zijn ze wel moe.
Besmettingen
Net als in heel Nederland neemt het aantal besmettingen met corona bij bijna alle ggz-instellingen toe. Ondanks het gebruik van beschermende en preventieve maatregelen als mondkapjes en looplijnen. Hoewel de omikronvariant van het coronavirus milder is, zijn er toch ook weer medewerkers met long covid te verwachten. Er is onzekerheid over hun herstel en perspectief.
Uitval personeel
Instellingen in en rond de grote steden melden verzuimpercentages tot 15 procent, daarbuiten tot bijna 10 procent. Veel hoger dan een paar maanden geleden. En dan is de uitval van medewerkers die zelf niet ziek zijn, maar wel in quarantaine zitten met een besmette huisgenoot, vaak nog niet eens meegerekend. Dan loopt het verzuim soms op tot meer dan 20 procent. Steeds vaker moeten algemeen opgeleide medewerkers aan de slag op specialistische afdelingen. Ook mensen uit ondersteunende diensten springen bij in de zorg. Dit alles legt druk op de kwaliteit van de zorg. Soms zijn afdelingen gesloten of bedden onbezet.
Instellingen volgen de RIVM-richtlijn over medewerkers die in quarantaine horen te blijven (met een besmette huisgenoot en zelf geen boosterprik, of zelf met coronaklachten). In die richtlijn staat geen uitzonderingsmogelijkheid. Toch kunnen instellingen voor een dilemma komen te staan als zij anders geen zorg meer kunnen geven. In hun protocollen staat dat áls het bij zeer hoge uitzondering nodig is, de zorgverleners beschermingsmiddelen gebruiken en niet voor de meest kwetsbare patiënten werken.
Tegelijkertijd neemt het aantal nieuwe aanmeldingen weer toe. Maar het lukt vaak niet om daar capaciteit voor vrij te maken. De instellingen kiezen er dan voor de bestaande zorg door te laten lopen en voorrang te geven aan acute zorg in crisissituaties.
Andere gevolgen:
- Niet alle patiënten, cliënten en hun familieleden accepteren maatregelen als quarantaine of isolatie. Hierdoor krijgen zorgverleners soms met dreiging of geweld te maken. Extra personeel of de inzet van beveiligers is dan nodig.
- Cliëntenraden of familieraden hebben het moeilijk contact te onderhouden met hun achterban. Wel zijn bij de helft van de instellingen de contacten met de cliëntenraad versterkt.
- Mantelzorgers slagen er steeds minder in zorg thuis te geven bij uitgestelde zorg door instellingen.
- Er is steeds minder tijd voor leren, reflectie en verdieping.
- Instellingen vrezen dat medewerkers de zorg vanwege de hoge werkdruk verlaten. Terwijl de arbeidsmarkt al zo krap is.
- Het moeten inzetten van dure uitzendkrachten en zzp’ers geeft financiële onzekerheid.
Signaal van MIND
Uit een peiling van belangenorganisatie MIND bleek dat twee derde van de ggz-cliënten die corona hadden opgelopen langer dan drie maanden fysieke klachten had zoals ernstige vermoeidheid, ademhalingsproblemen en cognitief functieverlies. Volgens MIND lijkt het erop dat dat ggz-cliënten een groter risico lopen op long covid dan gemiddeld.