Zorgsignalen tijdens coronacrisis - 20 januari

De eerste ronde van het vaccineren van de medewerkers in de acute zorg is afgerond. Het vaccineren in de GGD-vaccinatiestraten is inmiddels ook goed op gang gekomen. De inspectie ziet dat het vaccinatieproces tot nu toe op professionele wijze wordt uitgevoerd. In sommige regio’s zijn wachtlijsten ontstaan doordat de fasering in de vaccinatiestrategie voor de verschillende groepen zorgmedewerkers niet overal goed is opgevolgd. Hierdoor duurt het soms langer voordat intramurale zorgmedewerkers gevaccineerd kunnen worden. De inspectie breidt haar toezicht komende weken uit naar het vaccineren van cliënten in verpleeghuizen en in de gehandicaptenzorg

Verschillende jeugdhulpaanbieders zien een verergering van de problematiek. Dit speelt in de jeugd-ggz en bij de jeugdhulp en opvoedhulp. Zij zien een toename van suïcidaal gedrag en eetstoornissen. Daarnaast neemt de druk op het personeel in de jeugdhulp toe, onder meer door het wegvallen van het onderwijs. 

Het beeld is dat zorg en onderwijs voor kwetsbare kinderen in zorg op dit moment zoveel als mogelijk doorgaat. Deze kinderen zijn dus relatief goed in beeld. Niet alle kwetsbare kinderen die dat nodig hebben kunnen echter door de druk op de noodopvang alle benodigde tijd terecht. 
De jeugdgezondheidszorg voor jonge kinderen gaat (deels) door en het lukt om kinderen waarover al zorgen waren in beeld te houden. Kinderen die nog niet in beeld zijn maar waar het nu niet goed mee gaat, blijven grotendeels buiten beeld, o.a. doordat andere partijen nu minder signaleren (waaronder scholen).
 

Enkele verpleeg- en verzorgingshuizen hebben weliswaar bedden beschikbaar, maar onvoldoende personeel om ze te bemensen. 
Transferverpleegkundigen uit ziekenhuizen weten grotere VVT-aanbieders goed te vinden, maar kleinere organisaties worden niet altijd benaderd. In een van de regio’s bestaat een gezamenlijke wachtlijst. Dit werkt goed om de werkelijke zorgvraag en het aanbod op elkaar af te stemmen en de cliënten snel op de juiste plaats te kunnen brengen.

In de regio Groningen stagneert de uitstroom van patiënten uit ziekenhuizen naar andere zorginstellingen, vooral naar gespecialiseerde verzorgende revalidatiezorg. Patiënten blijven hierdoor in het ziekenhuis liggen omdat zij niet overgeplaatst kunnen worden, of worden soms buiten de regio geplaatst. Sommige patiënten kiezen ervoor om naar huis te gaan maar missen dan de revalidatiezorg die zij nodig hebben. Mede door de inzet van defensie worden sinds eind vorige week patiënten weer mondjesmaat opgenomen door verpleeghuizen. 

Ook de palliatieve zorg staat onder grote druk, hospices zitten vol en kampen met uitval van vrijwilligers en personeel. 
 

Bij het afkondigen van nieuwe maatregelen is er spanning onder het personeel over hoe het hiermee moet omgaan. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers heeft zeer frequent en naar tevredenheid contact met partners in de gezondheidszorg (zoals GZA en de GGD) en informeert het personeel zo goed mogelijk. In alle asielzoekerscentra is er de mogelijkheid tot quarantaine, of is die mogelijkheid er op een nabijgelegen locatie. 

De klinische forensisch psychiatrische centra bieden zo volledig mogelijk programma’s, en verlof binnen de grenzen die gesteld worden door het ministerie van JenV. Resocialisatie en doorstroom zijn gehinderd, maar gaan zo goed en zo kwaad als het kan door. De wachtlijsten zijn wat opgelopen. De continuïteit is niet in het geding, noch vanwege formatie/personeel, noch vanwege de financiën. 

De inspectie heeft afgelopen week gebeld met ggz-aanbieders. Het algemene beeld over de situatie binnen de ggz-instellingen en bij instellingen voor verslavingszorg wisselt. Hoewel er meer besmettingen zijn onder cliënten en personeel dan tijdens de eerste golf, is de situatie onder controle. Een aantal instellingen heeft mogelijk te maken met de Engelse variant van het coronavirus, of er zijn zorgen daarover. Het ziekteverzuim onder medewerkers is gestegen en leidt tot krapte aan personeel. 

Bij de meeste zorgaanbieders hoeft de reguliere zorg en/of de dagbesteding niet afgeschaald te worden. Bij een aantal instellingen was dit wel nodig, maar de mate waarin en de duur wisselt. Meerdere instellingen hebben aanpassingen in de zorg aangebracht om de continuïteit zoveel mogelijk te garanderen. 

Een zeer grote zorg is de situatie in de jeugd-ggz. Er zijn signalen dat de zorgvraag hand over hand toeneemt, vooral over eetstoornissen en suïcidaliteit. Eén instelling heeft te maken met een toename van ruim 300%. Een andere instelling zegt een formele melding bij de inspectie te doen omdat de toename van spoedaanmeldingen zo enorm is dat men het niet aan kan. De coronacrisis heeft de al bestaande crisis in de jeugd-ggz verder vergroot.

De instellingen laten bij specifieke zorgonderdelen meer bezoek toe dan tijdens de eerste golf (bij ouderenklinieken, forensische psychiatrie, beschermde woonvormen, klinische afdelingen voor eetstoornissen en overige klinieken). Dat is een gewogen risico tussen een groter besmettingsgevaar en de bijwerkingen als er geen bezoek zou zijn.

De ggz-instellingen bereiden zich allemaal voor op de vaccinatierondes. De bereidheid onder medewerkers en patiënten is over het algemeen groot.

Beeld IGJ na contacten met GGZ instellingen