Menselijke maat vraagt om kanteling toezichtpraktijk

“De overheid is geroepen de menselijke maat in de haar toevertrouwde taken terug te brengen. Toezicht op de langdurige zorg speelt daarin een sleutelrol. Juist in de zorg voor kwetsbare mensen komt immers het duidelijkst aan het licht wat menselijkheid is.” 

Beeld: ©IGJ / IGJ

Dit zegt prof.dr. Anne Margriet Pot in haar oratie ‘Wie het weet mag het zeggen; toezicht op persoonsgerichte langdurige zorg’. Zij aanvaardt op vrijdag 7 oktober 2022 het ambt van bijzonder hoogleraar bij Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). Haar leeropdracht ‘Toezicht op persoonsgerichte en geïntegreerde langdurige zorg’. Deze leerstoel is ingesteld door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), waar zij werkzaam is als strategisch adviseur. Samen streven ESHPM en IGJ ernaar het toezicht op de langdurige zorg te innoveren. Hierbij staan cliënten en het optimaliseren van hun functioneren centraal.

Pindakaas of hagelslag

Een belangrijk deel van het onderzoek van Anne Margriet is gericht op de ontwikkeling van reflexief toezicht. Hierbij gaan alle betrokken partijen – inclusief de cliënt zelf - met elkaar in gesprek. Zij stemmen met elkaar af en bepalen wie en wat er nodig is. “Reflexief toezicht richt zich niet op vaststaande normen die worden ‘afgevinkt’. Maar op open normen, waarbij een menselijke maat uitgangspunt en doel is. Goede persoonsgerichte zorg betekent voor iedere cliënt iets anders.  Iedere cliënt heeft immers een unieke levensloop en omgeving. Goede persoonsgerichte zorg kan niet beoordeeld worden aan de hand van een afvinklijstje met de vraag of iemand liever pindakaas of hagelslag op brood eet. Het is veel complexer. Het gaat erom hoe een mens zo goed mogelijk kan functioneren in zijn omgeving. En wie kan dat beter beoordelen dan die mens zelf en degenen die hem daarbij ondersteunen? Wie het weet mag het zeggen.”

Kwetsbare mensen

Anne Margriet zet zich met deze leerstoel in voor kwetsbare mensen. “Ik wil onderzoeken welke rol narratieve benaderingen kunnen spelen voor reflexief toezicht. En wat deze vorm van toezicht betekent voor de rol van toezichthouders en inspecteurs. Narratieve benaderingen brengen uiteenlopende ervaringen in kaart. Dat maakt reflectie mogelijk vanuit verschillende perspectieven. Daarbij zullen drie kwetsbare groepen centraal staan: mensen met dementie en hun naasten, kinderen met sociale en mentale problemen, en mensen die langdurig op zoek zijn naar werk.”

Symposium

Voorafgaand aan deze oratie organiseert ESHPM in samenwerking met de IGJ het symposium ‘Wie heeft het voor het zeggen?'